Beschrijving
Wonen en werken achter de langste gevel van Europa.
GESCHIEDENIS
Een beknopte geschiedenis van dit markante woon- werkgebouw. Keizer Napoleon Bonaparte gaf in 1811 opdracht om een kazerne te bouwen die de grandeur van het Franse keizerrijk zou uitstralen. In 1814 is de kazerne klaar en vormde toen de begrenzing van de stad. In dat jaar is tevens de Franse overheersing beëindigd. In de 19e eeuw worden er in de kazerne 1800 manschappen gehuisvest. Het zal in die tijd helemaal niet prettig vertoeven zijn geweest: het was er koud en tochtig, men had weinig licht en de sanitaire voorzieningen bevonden zich aan de achterzijde in houten schuren. Het gebouw bleek een broedplaats voor allerlei ziektes. Daarbij kwam ook nog dat de dierentuin Artis aan de overzijde van het gebouw vele dieren in de kazerne onderbracht om te kunnen overwinteren. Deze exotische dieren brachten natuurlijk ook stank en ongedierte met zich mee.
De Oranje Nassaukazerne is vooral bij oudere Amsterdammers bekend, die daar sinds de Tweede Wereldoorlog moesten verschijnen voor de keuring voor militaire dienst.
Pas in 1989 wordt de kazerne niet meer voor militaire doeleinden gebruikt en heeft het ondertussen de status van een Rijksmonument gekregen.
Wat te doen met dit gebouw met een aaneengesloten lengte van 278 meter? Men trok een voorbarige conclusie en dacht dat sloop de enige mogelijkheid was, maar Monumentenzorg en actieve buurtbewoners protesteerden. De inmiddels gevormde werkgroep Oranje Nassaukazerne (WONK) wilde laten onderzoeken of dit gebouw, net als het Entrepotdok, kon worden herbestemd voor wonen en werken. Architectenbureau van Stigt werd gevraagd een haalbaarheidsonderzoek te maken.
RENOVATIE
Op basis van het haalbaarheidsonderzoek werd door het college van B & W het besluit genomen een plan te laten maken voor de bouw van 126 woningen, 56 wooneenheden en 3.000 m² bedrijfsruimte in het hoofdgebouw van de Oranje Nassaukazerne.
Het hele gebouw werd schoongemaakt en er zijn extra ramen en toegangen toegevoegd. In de kap zijn loggia’s gemaakt en over de gehele lengte is een legraam aan de Singelzijde aangebracht voor meer licht binnenshuis. De hoofdstructuur van het complex is behouden gebleven. In de twee koppen (de uiteinden van het complex) zijn woningen gemaakt en in het tussenstuk zijn op de begane grond bedrijfsruimten gerealiseerd, daarboven bevinden zich weer woonruimtes op de 1e, 2e en 3e verdieping. Balkons waren voor de bewoners niet mogelijk, daarom kregen zij als “extra oppervlak” een soort permanente wintertuin aan hun woonkamer toegevoegd. Medio 1990 is het hoofdgebouw klaar en wordt met een feestelijke buurtoplevering geopend. De nieuwbouw die op het kazerneterrein door verschillende architecten is gerealiseerd, zorgt in 1992 voor de voltooiing van het gehele gebied.
VISIE ARCHITECT VAN STIGT
Bij de renovatie van dit project is gekeken naar het gebouw als uitgangspunt en daarom kan met recht gezegd worden dat “function follows form” (i.p.v.” form follows function” in de meeste gevallen op architectonisch gebied). Van Stigt zegt ook dat steeds vaker de filosofie geaccepteerd wordt dat een dergelijk gebouw nooit bestemd was als Rijksmonument, dat een dergelijk gebouw een andere functie krijgt in de loop der eeuwen en dit ook best getoond mag worden. Voorbeelden daarvan zijn de extra ramen in de Sarphatistraat gevel, extra dakramen en interne nieuwe trappenhuizen, zo gaat een monumentaal en levendig stukje stad functioneren met een menging van wonen en werken, dat zo eigen is aan de stedelijke samenleving: de werkelijke invulling van de compacte stad filosofie.
